Deepdive AI: De duistere onbelichte zijde. Wat kan er fout gaan?
Deze deepdive is als verdieping en hoort bij de blog “We hebben de keuze tussen 2 werelden: met of zonder AI. In welke wil jij leven”? De lancering van het…
Big social, de almacht van surveillance capitalisme en de donkere verborgen agenda.
Ik had het al verschillende keren over de smerige trucs en manipulatie van sociale media in enkele van mijn vorige blogposts. En ook al over voortdurende onthullingen van datamisbruik en onfrisse praktijken allerhande. Nu wil ik daar een beetje dieper op ingaan hoe smerig het er allemaal aan toegaat. En durf ik ook zeggen, hoe crimineel eigenlijk. Want de dingen die de afgelopen 2 jaar naar boven zijn gekomen zouden al menig CEO en mid tot upper management achter tralies hebben moeten belanden. Alleen, er is niets gebeurd.
Bovenop de enorme onvoorstelbaar grote databases die ze van ons verzamelen, hoe los ze omspringen met die data oceanen, hoe hard ze daarvan profiteren en winst maken. Heb je ook nog eens de enorme macht en invloed die Big Social uitoefent op de maatschappij. En hoe die macht alleen maar toeneemt met een onvoorstelbare snelheid.
Hoe google aan schokkend accurate verkeersinfo komt
Vorige week dinsdag zaten ik en wat collega's samen buiten na de lunch om te genieten van het zonnetje. Het kwam ter sprake dat iemand zijn vrouw in real time kon volgen via een functie in google maps of een andere google toepassing. Dat vond ik best extreem dat zoiets zomaar mogelijk was zonder speciale apps. Het internet moest wel aanstaan om dat te doen. Maar zijn vrouw wist dat dit kon en ze hebben dit onderling ook goed afgesproken. Dus privacy issues waren uit-geklaard. Dan zijn wij beland bij het bespreken van hoe google aan zijn verkeersinformatie komt.
Als een gezamelijke brainstorm zei een collega dat google dit mogelijk kan zien aan de snelheid waarmee telefoons zich voortbewegen. Ik backte hem onmiddelijk op met te herinneren dat er eind vorig jaar bekent was geworden. Dat google locatie gegevens verzameld ongeacht of je u internet aan hebt of niet, en ongeacht of je locatiegegevens hebt geactiveerd of gedesactiveerd. Dan hebben we verder gebrainstormed hoe ze dit technisch aanpakken. Door de hoeveelheid telefoons te meten in een bepaalde omgeving(van een gsm mast) en de snelheid waarmee ze zich voorbewegen te berekenen. En die te koppelen aan google maps data.
Als geinigheidje hadden we dan bedacht dat die data mogelijks te manipuleren zou zijn. Door met een 50 tal mensen een actie af te spreken. Waarmee je allemaal gaat stilstaan voor een rood licht. Of je parkeerd langs de baan en zo probeerd google om de tuin te leiden. Omdat gps en zeker gsm cellphone triangulatie ten minste een paar meter inaccuraat zijn. Zo zou je in theorie een kunstmatige file kunnen creeren. Zelfs zonder auto!
[UPDATE] Check de extra toevoeging onderaan dit artikel. De hele situatie rond tech giganten evolueerd zo snel dat het nauwelijks bij te houden is.
Onder invloed van silicon valley?
Ik was eerst van plan om over iets anders dan social media te schrijven. Maar toen brak het enorme facebook schandaal los en dat heeft veel losgemaakt. Dus dacht ik, hier moet ik echt nog iets mee. Zeker na mijn artikel over de aandachtseconomie. Helaas was dit artikel nog maar een kwart opgebouwd en zoals jullie weten nopte onverwachte omstandigheden even een break in. Vandaar dat het nu tijd is om de draad terug op te pikken.
Op bijna 15 jaar heeft facebook onze gehele samenleving totaal veranderd. Dat kunnen we doortrekken naar social media in het algemeen. Want ken je deze nog? Myspace, Netlog, Hive, Msm groups? Ja die oude fossielen hebben ook hun rol gespeelt. Je gaat me niet vertellen dat je in geen een van deze een account heb gehad. Wat? Allemaal? Jesus verslaafde... Ik kan alvast opbiechten, ik ook. Ik ben ook in de val van Social media getrapt.
Nu, de alomtegenwoordigheid van facebook is onbewistbaar. Tegenover de rest van de platformen die de afgelopen tien jaar zijn gepasseerd kunnen we gerust spreken dat FB op een andere planeet zit. Alle andere sites bij elkaar opgeteld komen misschien nog niet aan de helft van Zuck. Maar toch is de ster al enkele jaren tanende. Sinds 2016 observeer ik een kentering. AL die nieuwe subonderdelen die ons sinds 2010 overspoelt hebben. AL die algoritme updates, al die newsfeed herschikkingen. De constante stroom aan veranderingen, reclame en meer. De mensen hebben er stillaan hun buik van vol. Ook de pers is sindsdien steeds kritischer geworden. Ook zijn er heel wat onfrisse zaken boven gekomen over het bedrijf van Le Zuck.
Wat doen sociale media met je?: De aandachts industrie
We kennen allemaal wel 1 iemand of een hele groep vrienden of mensen die helemaal verslaaft en vergroeit zijn met hun smartphone. Als je ermee op cafe zit moet die om de 5 minuten even een social site checken. Of een foto trekken van je gerecht voor je het naar binnen werkt. Meestal een van de 4 groten: Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat. Je hebt er nog een reeks kleineren maar dat valt buiten de scope van mijn post. En ja ook ik worstel met dit probleem. Om het uur snel even fb checken of ineens een binge doen en het komende kwartier niets anders doen dan hersenloos scrollen en liken(volgens sommige onderzoeken doen we dit -in erge gevallen- gemiddeld 2,617 per dag). Al heb ik dat wel al stevig beperkt. Maar hoe komt dit?
Iets doet ons regelmatig terug keren. Tot voor kort was dit te wijten aan de term FOMO, Fear Of Missing Out.
Wat is FOMO? Het is de angst om bepaalde dingen te missen als je niet meer op sociale media(en facebook in het bijzonder) zit. Je denkt dat je heel wat mist, dat het leven aan je voorbij raast zonder te checken. De ironie is dat net het omgekeerde gebeurd. Maar dat beseft men pas later. En volgens een recent onderzoek veroorzaakt dit zelfs stress. Men ging kijken naar de onmiddellijke korte termijns effecten van een totale stop op facebook gebruik. Mensen werden getest op cortisol niveaus(een van de stresshormonen, naast adrenaline) en op algemeen welbehagen, stemming en eenzaamheid. Maar dit was slechts getest op een week na de FB-stop. Dus naar alle waarschijnlijkheid kan je na 2 of 3 weken wel een positief effect noteren. Waarom 3 weken? Omdat dit overeen komt met de periode van afkicken.
Maar wat impliceert dit? En hoe krijgen de bedrijven en de app makers ons zover? Een paar onthullingen in het najaar van 2017 hebben veel duidelijk gemaakt. De Aandachts Economie. Dit is dé basis waar silicon valley op draait. Je zo te triggeren & manipuleren dat je zoveel mogelijk en zo lang mogelijk hun app gebruikt. Het is een echte industrie geworden. We liken, sharen, tweeten, retweeten, snappen, pinnen, streaken & followen wat af op een dag. Wat zit er hier nu achter? Elk van deze acties is een mini dosis geluk. Elk van deze acties triggert een kleine dosis van dopamine, het hormoon waar je een goed gevoel van krijgt. Ook likes, re-tweets, pins en followers krijgen, creëren hetzelfde effect. Zodanig zelfs dat zowat elke actie die je bij een sociale site/app kan uitvoeren hierop gericht is. Je voelt je heel even goed maar dat effect is zeer kortstondig, waardoor je dat meer wilt. Voordat je het weet zit je in een zelfversterkende lus en een verslaving is geboren. Designers, product managers en programmeurs vergelijken het zelfs regelrecht met echte drugs zoals heroine.