We kennen allemaal wel 1 iemand of een hele groep vrienden of mensen die helemaal verslaaft en vergroeit zijn met hun smartphone. Als je ermee op cafe zit moet die om de 5 minuten even een social site checken. Of een foto trekken van je gerecht voor je het naar binnen werkt. Meestal een van de 4 groten: Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat. Je hebt er nog een reeks kleineren maar dat valt buiten de scope van mijn post. En ja ook ik worstel met dit probleem. Om het uur snel even fb checken of ineens een binge doen en het komende kwartier niets anders doen dan hersenloos scrollen en liken(volgens sommige onderzoeken doen we dit -in erge gevallen- gemiddeld 2,617 per dag). Al heb ik dat wel al stevig beperkt. Maar hoe komt dit?
Iets doet ons regelmatig terug keren. Tot voor kort was dit te wijten aan de term FOMO, Fear Of Missing Out.
Wat is FOMO? Het is de angst om bepaalde dingen te missen als je niet meer op sociale media(en facebook in het bijzonder) zit. Je denkt dat je heel wat mist, dat het leven aan je voorbij raast zonder te checken. De ironie is dat net het omgekeerde gebeurd. Maar dat beseft men pas later. En volgens een recent onderzoek veroorzaakt dit zelfs stress. Men ging kijken naar de onmiddellijke korte termijns effecten van een totale stop op facebook gebruik. Mensen werden getest op cortisol niveaus(een van de stresshormonen, naast adrenaline) en op algemeen welbehagen, stemming en eenzaamheid. Maar dit was slechts getest op een week na de FB-stop. Dus naar alle waarschijnlijkheid kan je na 2 of 3 weken wel een positief effect noteren. Waarom 3 weken? Omdat dit overeen komt met de periode van afkicken.
Maar wat impliceert dit? En hoe krijgen de bedrijven en de app makers ons zover? Een paar onthullingen in het najaar van 2017 hebben veel duidelijk gemaakt. De Aandachts Economie. Dit is dé basis waar silicon valley op draait. Je zo te triggeren & manipuleren dat je zoveel mogelijk en zo lang mogelijk hun app gebruikt. Het is een echte industrie geworden. We liken, sharen, tweeten, retweeten, snappen, pinnen, streaken & followen wat af op een dag. Wat zit er hier nu achter? Elk van deze acties is een mini dosis geluk. Elk van deze acties triggert een kleine dosis van dopamine, het hormoon waar je een goed gevoel van krijgt. Ook likes, re-tweets, pins en followers krijgen, creëren hetzelfde effect. Zodanig zelfs dat zowat elke actie die je bij een sociale site/app kan uitvoeren hierop gericht is. Je voelt je heel even goed maar dat effect is zeer kortstondig, waardoor je dat meer wilt. Voordat je het weet zit je in een zelfversterkende lus en een verslaving is geboren. Designers, product managers en programmeurs vergelijken het zelfs regelrecht met echte drugs zoals heroine.
De bron van dit alles kan teruggeleid worden tot 2007. Toen Facebook nog relatief klein was. Absoluut niet te vergelijken met de allesomvattende macht en invloed die het grote bedrijf nu heeft. Justin Rosenstein maakte deel uit van een kleine groep programmeurs die besloten had om een pad van de minste weerstand te maken. Eén enkele klik die kleine portietjes positiviteit moest verspreiden doorheen het platform. Dit bleek al gouw een enorm success. Het engagement van gebruikers schoot als een speer de lucht in. Gebruikers waren heel blij om sociale affirmaties te geven of te krijgen. Dit liet Facebook ook toe om gigantische hoeveelheden data te verzamelen over wat gebruikers “liken” om ze vervolgens ten gelde te maken bij de adverteerders. Hierbij dus nog eens een kleine herinnering dat als een site van die omvang gratis te gebruiken is, dat jij het product bent.
Dit “idee” bleek zo weergaloos successvol dat het eindeloos gecopieerd werd door onder andere twitter, instagram en vele anderen. Het werd ingame gebruikt in talloze game apps en andere programma’s. De cultuur errond werd zo groot dat in België bijvoorbeeld het zelfs werd gebruikt in conversaties. “Ooh jullie zijn zon mooi koppel! Vind ik leuk!”
Zelfs ver voor 2007 was men al met dit verslavende aspect bezig. In een documentaire is te zien hoe een zeer vroege facebook medewerker een anecdote aanhaalt uit de periode voor de doorbraak. Daarin was hij in gesprek met iemand die zei dat de site hem niet kon boeien en hij er dus geen lid van ging worden. Daarop repliceerde de medewerker dat hij wel snel op de site zou zitten als het van hen afhing.
Justin Rosenstein en zijn product manager Leah Pearlman zijn slechts enkelen van een groeiende groep industry insiders die zich ondertussen afgekeerd hebben van de ‘entiteiten’ waarvoor ze gewerkt hebben. Ze passen een reeks van maatregelen toe om het gebruik van sociale media en technologie zo veel mogelijk te beperken en aan banden te leggen.
Velen zijn dertigers en hebben ondertussen ook kinderen. Ze sturen die naar scholen waar elke vorm van mobiele apparaten zijn verboden. Omdat zij mogelijk de laatste generatie zijn die het leven ervoor nog hebben meegemaakt. Met telefoons die verbonden zijn met de kabel.
Buiten de Like knop hebben sociale media nog meer feedback lussen. Er worden zelfs cursussen in gegeven om mensen(users) te manipuleren om tech producten zo veel mogelijk te gebruiken en gebruiksgewoonten in te prenten. er word ook heus wetenschappelijk en psychologisch onderzoek naar gevoerd. Een zon cursus ging in april vorig jaar door in San Francisco. Het entrée ticketje koste zon 1700 dollar.
Het gaat over de impuls van snel even je notifications te checken of de drang om Facebook of YouTube te bezoeken. Om dan te beseffen dat je al een uur bezig bent. Niets van dit alles is toeval, het is intended by design.
Een van de psychologische truken is om de beloning die mensen krijgen te variëren. om een behoefte of nood te creëren. Of om negatieve emoties uit te buiten die kunnen dienen als triggers. Verveling, eenzaamheid, frustratie, verwardheid of besluiteloosheid veroorzaken een kleine irritatie. Die onmiddellijk gevolg geeft aan een bijna hersenloze reactie om dat gevoel te onderdrukken. Van meedogenloos gesproken.
Maar dat wil nog niet zeggen dat we ons hier niet tegen kunnen verdedigen. Er zijn tal van manieren om dit te doen. Een van de tools die we kunnen aanwenden is de chrome tool “DF YouTube”. Er is ook een chrome tool voor Facebook die alle triggers en afleidingen weghaalt. Eigenlijk is dit een zeer krachtige tool voor hoogsensitieven die constant geprikkeld worden hierdoor. Ook worden de rode alert icoonjtes van notifications en messages weggehaalt. Het concept van rode alerts word ook toegepast in de hele app en social media industrie van silicon valley en de hele IT wereld. Wederom kwam die praktijk eerst in Facebook. Eerst hebben ze die icoontjes blauw gemaakt. Omdat dit beter paste bij het kleurenthema van Facebook. Maar niemand reageerde daarop. Toen besloten de designers die rood te maken, en de reacties stroomden plots wel. Er zijn ook tools om ook dit aan te pakken op je smartphone. Maar dit is voer voor een nieuw blogpost.
Nog een mechanisme is de pull-down-to-refresh. Ook dit is zeer bewust geimplenteerd om je naar binnen te zuigen. Deze keer komt deze “hack” uit de stal van Twitter. Loren Brichter creerde dit mechanisme om content te updaten of nieuwe content te laden door op het einde naar beneden te kunnen “pullen”. Omdat je niet weet wat voor content er gaat komen blijf je dit doen en raak je in een lus. Het is letterlijk een casino. Met bijbehorende verslavende factor. Je trekt aan de hendel van de slotmachine en hoopt dat er iets interessants bij zit. Dit triggert ofwel teleurstelling ofwel een shotje waardoor je terug blijft komen in beide gevallen.
“Deze keer was er geen interessante status update, maar wat nu als ik het nog eens doe, zou er iemand al iets nieuws hebben gepost? ” Het effect van al deze trukjes richt een ravage aan in onze mentale en emotionele staat. Er zijn ondertussen tal van onderzoeken die dit wetenschappelijk bewijzen. Wederom voer voor een andere blogpost.
Of wat dacht je van deze, vroeger stond de like knop nà de commentaar en share knoppen en comments. Nu staat hij ervoor. Waarom? Omdat dit een mentale roadblock is. Je moet eerst nadenken en overwegen om dit te liken voordat je naar de rest kan. sneaky he?
Al begon het allemaal onschuldig, de vraag is natuurlijk ofdat de makers voorzagen dat het zo zou evolueren. Tegenwoordig word dat vooral ge(mis)bruikt door de tech industrie om zo veel mogelijk gebruikers aan zich te binden. En niemand denkt er verder bij na. Iedereen doet het toch? Maar nu beginnen steeds meer stemmen op te gaan dat de balans te ver is doorgeslagen. En dat men moderne technologie beter kan aanwenden voor het gezonder maken van mensen, hun omgeving en de wereld.
Je moet vooral onthouden dat je niet weerloos bent, wij zijn in controle. Bewustmaking is stap 1, de controle terug nemen stap 2.
Een lezing over het onderwerp door Tristan Harris kan je hieronder volgen.
https://www.youtube.com/watch?v=D55ctBYF3AY
UPDATED: Wat is FOMO+nieuw onderzoek/info